تهیه نقشه پراکندگی شانه دار مهاجم دریای خزر با استفاده از سنجش از دور

در اوایل قرن 21ام یکی از بزرگترین پدیده های زیست محیطی با حضور یک گونه غیر بومی(مهاجم) در دریای خزر روی داده است. شانه دار مهاجم از طریق آب توازن کشتی ها از دریای سیاه و دریای آزوف از مسیر کانال ولگا دون به دریای خزر راه یافت. با توجه به اینکه سنجش از دور بعنوان ابزاری بهینه در مطالعات زیست محیطی مطرح می باشد، می توان از طریق این فناوری جهت مشخص نمودن محل های پراکندگی این گونه استفاده نمود. این تحقیق در واقع اولین تلاش ها برای توسعه یک مدل پیش بینی کننده مکانی براساس داده های محیطی استخراج شده از تصاویر سنجنده modis و داده های میدانی از زیست توده شانه دار مهاجم دریای خزر را ارائه می دهد. جهت مدلسازی مکانی حضور این گونه، رگرسیون خطی و شبکه های عصبی مصنوعی به کار بسته شده است. جهت برازش مدل از سه پارامتر میانگین ماهیانه غلظت کلروفیل و دمای سطح آب و فاصله از ساحل استفاده شده است. مدلسازی براساس استخراج این سه پارامتر از تصاویر modis در جولای 2005- 2002 انجام شده است و جهت اعتبار سنجی مدل نیز از مقادیر مربوط به ماه جولای 2006 استفاده می شود. بر اساس ارزیابی نتایج روش رگرسیون خطی با میانگین خطای نسبی 78/0 تنها با ورود پارامتر غلظت کلروفیل و روش شبکه های عصبی با میانگین خطای نسبی 31/0 با ورود هر سه پارامتر، قادر به تخمین پتانسیل حضور شانه دار مهاجم می باشند. در نهایت نیز براساس مدل منتخب نقشه پراکنش شانه دار مهاجم ارائه می-گردد. ضمناً اولویت بندی این سه پارامتر نیز در دستور کار قرار گرفته است. پارامتر غلظت کلروفیل با فاصله نسبتاً زیادی نسبت به دو پارامتر دیگر در مدلسازی نقش دارد. پس از آن پارامتر دمای سطح آب است و پارامتر سوم که از اهمیت کمتری نسبت به غلظت کلروفیل و دمای سطح آب برخوردار است، فاصله از ساحل می باشد.